Odwodnienie organizmu na skutek biegunki i wymiotów
W stanach odwodnienia u dzieci, na skutek biegunki bądź wymiotów, polecane jest stosowanie tzw. doustnych płynów nawadniających. Bardzo często wspomniane dolegliwości są objawami infekcji przewodu pokarmowego potocznie określanych mianem „grypy jelitowej” oraz „grypy żołądkowej”. Najczęściej ostry przebieg biegunki u niemowląt i dzieci jest wywołany rotawirusami.
Rotawirusy powodują ostre biegunki i wymioty
Przeprowadzone badania naukowe oraz obserwacje kliniczne wykazały, że z powodu rotawirusów bardzo duży odsetek dzieci (50-70%) cierpi na ostre biegunki. Najczęściej problem dotyka najmłodsze organizmy, czyli dzieci które nie ukończyły jeszcze 2 roku życia. Wzmożona zachorowalność wynika z sezonowego charakteru występowania infekcji w Polsce. Najczęściej więcej dzieci chorują w okresie jesienno-wiosennym.
Do zakażenia rotawirusem dochodzi poprzez kontakt bezpośredni, czyli zainfekowane ręce (zabawki, naczynia, żywność) i wodę, oraz drogą kropelkową między innymi przez kichanie. Najwięcej przypadków zachorowań na „grypę żołądkową” u dzieci można zaobserwować w okresie zimowym. Z uwagi na bardzo szybką i łatwą drogę rozprzestrzeniania się biegunka rotawirusowa może przyjmować postać epidemiologiczną. Najczęściej „grypa jelitowa” u dzieci pojawia się w skupiskach, atakując kilka organizmów naraz, np. w żłobkach, przedszkolach. Z reguły biegunka ma ostry przebieg, a nasilone objawy mogą utrzymywać się 3-8 dni. Skutkiem tak dużego wysiłku małego organizmu jest odwodnienie u dziecka, zaburzenia elektrolitowe i ogólne znaczne pogorszenie stanu zdrowia.
Rotawirusy odpowiedzialne są za od 50% do 70% przypadków ostrej biegunki, zwłaszcza u dzieci poniżej 2 roku życia
Objawy tzw. „grypy żołądkowej”
Infekcja przewodu pokarmowego przejawia się w nasilonych wymiotach i biegunce, którym może towarzyszyć wysoka gorączka oraz nieżyt dróg oddechowych. „Grypa żołądkowa” u dzieci może w niektórych przypadkach wywoływać brak łaknienia, a także bóle i wzdęcia brzucha. Silne wirusowe zakażenie może spowodować odwodnienie u dzieci, co jest do zaobserwowania w zmianie zachowania – chory odczuwa rozdrażnienie, senność bądź apatię. Biegunka oraz wymioty powodują także zaburzenia metaboliczne, które w skrajnej postaci prowadzą do hospitalizacji i nawadniania pozajelitowego (przez kroplówkę). Na szczególnie groźne odwodnienie są narażone głównie dzieci i osoby w starszym wieku.
Postępowanie podczas biegunki u niemowląt i dzieci
W trakcie pojawienia się pierwszych objawów zakażenia wirusowego przewodów pokarmowych konieczne jest wyrównanie niedoborów wodno-elektrolitowych oraz utrzymanie właściwego poziomu nawodnienia organizmu. Do tego celu nie można stosować soków owocowych, rosołu ani gazowanych napojów. Takie płyny wykazują wysoką osmolarność, co oznacza, że woda jest ponownie ściągana do przewodu pokarmowego z krwiobiegu i nie może we właściwy sposób zaspokoić zapotrzebowania komórek oraz tkanek.
Doustny płyn nawadniający warto podać dziecku niezwłocznie po wystąpieniu biegunki lub wymiotów, nawet jeszcze przed wizytą u lekarza
W sytuacji groźby odwodnienia zalecane jest podawanie tzw. doustnych płynów nawadniających (DPN). Posiadają specjalnie opracowany skład, który pozwala na lepsze wchłanianie wody oraz elektrolitów do organizmu. Płyny mogą być stosowane już u niemowląt i dzieci. DPN należy spożywać powoli i małymi łyczkami, co nie podrażni przewodu pokarmowego i nie sprowokuje do ponownych wymiotów czy nasilonej biegunki. Dla lepszego efektu można podawać płyny schłodzone, które są lepiej tolerowane przez organizm.
Konsultacja naukowo-medyczna: dr n. med. Kinga Kowalska-Duplaga, Klinika Pediatrii Gastroenterologii i Żywienia w Krakowie-Prokocimiu
