Biegunka – skuteczne sposoby na nawodnienie organizmu
Ostre ataki biegunki są bardzo niebezpieczne dla organizmu. Mogą doprowadzić do odwodnienia. Niezależnie od przyczyny wystąpienia biegunki, należy, więc pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu. W jaki sposób robić to skutecznie?
Dlaczego podczas biegunki potrzebne jest nawadnianie organizmu?
Ostra biegunka oznacza zwiększoną częstotliwość oddawania płynnego lub półpłynnego kału. W tym czasie zwiększa się tempo ruchliwości jelit, co nie pozwala organizmowi na bieżące wchłanianie wody i składników mineralnych z pokarmu – zresztą w takich przypadkach zazwyczaj nie jesteśmy w stanie wiele zjeść.
Biegunka taka może być wywołana przez różne czynniki: może być reakcją na leki, może być wynikiem alergii na określone pożywienie. Najczęściej jest symptomem zakażenia przewodu pokarmowego przez bakterie, wirusy lub pasożyty. Czasem powodem biegunki jest nadmierny stres, a kiedy indziej zatrucie pokarmowe.
Niezależnie jednak od przyczyny, trzeba pamiętać, że ataki ostrej biegunki są niebezpieczne, ponieważ mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu. Cały czas należy obserwować osobę walczącą z biegunką, aby móc zareagować już na pierwsze objawy odwodnienia i zapobiec rozwojowi tego stanu.
Kiedy mówimy o odwodnieniu?
Odwodnienie to stan, w którym w naszym organizmie znajduje się zbyt mało wody, aby mógł on właściwie realizować swoje funkcje. Wymienia się trzy poziomy odwodnienia, przy czym pierwszy przebiega praktycznie bezobjawowo – zaczynamy po prostu odczuwać pragnienie.
Pierwsze objawy odwodnienia pojawiają się już na drugim poziomie i wydają się błahe: mocniejsze uczucie pragnienia, rozdrażnienie, apatia. Skóra powoli zatraca swoją elastyczność, staje się coraz bardziej wiotka. Wraz ze zmniejszającą się zawartością wody w organizmie, coraz bardziej zapadają się też oczy.
Jednak im dłużej stan odwodnienia jest utrzymywany, tym groźniejsze pojawiają się symptomy na trzecim poziomie. Odwodniona osoba staje się coraz bledsza, wszystkie wcześniejsze objawy przybierają na sile. Ciśnienie krwi jest niskie i trudne do wykrycia. Z powodu braku wody w organizmie, chory nie może oddać moczu (skąpomocz), nie wydala więc toksycznych produktów przemiany materii. Utrzymujący się długotrwale stan odwodnienia prowadzi do bardzo poważnych i często nieodwracalnych zmian w organizmie. Zaburzona zostaje praca serca, nerki stają się niewydolne, pojawiają się drgawki, zaburzenia świadomości i śpiączka.
Odwodnienie jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci. U maluchów najczęstszą przyczyną takiego stanu jest zbyt niska podaż płynów – zależna od ich masy ciała. W poniższej tabeli można sprawdzić, ile wody powinien przyjmować maluch.
Większej ilości płynów wymagają dzieci, które są bardzo aktywne fizycznie lub przebywają w wysokich temperaturach. Trzeba także pamiętać o uzupełnianiu płynów w przypadku ich nagłej utraty – jak przykładowo podczas biegunki.
Odwodnienie – jak szybko nawodnić organizm?
W momencie, gdy dojdzie do odwodnienia wskutek ostrej biegunki, w pierwszej kolejności należy nawodnić organizm. Nie wystarczy jednak samo picie wody! Nawadnianie organizmu polega na przywracaniu równowagi poziomu elektrolitów oraz uzupełnieniu brakującej wody. Aby skuteczniej nawodnić organizm, płyny należy przyjmować w mniejszych porcjach, ale regularnie co kilka-kilkanaście minut.
Odwodnionej osobie należy więc podać doustne preparaty nawadniające, które będą zawierać aminokwasy oraz glukozę – jest ona niezbędna, aby organizm mógł wchłonąć wodę przez uszkodzony nabłonek układu pokarmowego. Preparaty takie są dostępne w każdej aptece w postaci kapsułek, tabletek musujących oraz saszetek rozpuszczalnych w wodzie. Nawadnianie organizmu można przeprowadzić także domowym sposobem. W najprostszej wersji wystarczy przygotować roztwór z wody, soku z pomarańczy, sody, soli i cukru – do jednego litra wody należy dodać pół łyżeczki soli, łyżeczkę sody, 8 łyżeczek cukru i 8 mililitrów soku.
Jeżeli stan osoby odwodnionej się nie poprawia – pomimo postępowania zgodnie z instrukcją, jak nawodnić organizm – konieczny jest kontakt z lekarzem. W ekstremalnych przypadkach odwodnienia potrzebne jest bowiem nawadnianie dożylne (kroplówki).
Zapobieganie odwodnieniu w czasie biegunki
Najlepiej jest jednak w ogóle nie dopuszczać do stanu odwodnienia. Można próbować temu zapobiec nawet podczas ostrej biegunki. Podstawą jest bieżące nawadnianie organizmu, poprzez podawanie dużej ilości płynów – najlepiej wody mineralnej niegazowanej, można też sięgnąć po domowy izotonik. Dzieciom powinno się podawać 2-3 razy więcej płynów niż zazwyczaj.
W czasie biegunki nie pijemy soków i napojów gazowanych, ponieważ mogą pogorszyć stan odwodnienia! Są to tzw. hipertoniki, które wyciągają wodę z komórek śluzówki układu trawiennego.
Ważna jest również właściwa dieta – o ile osoba zmagająca się z atakami biegunki jest w stanie w ogóle jeść. Na samym początku lepiej jest unikać stałych pokarmów. Specjalny jadłospis na rozwolnienie na kolejne dni powinien zawierać kleiki zbożowe, duszone lub gotowane owoce i warzywa (nie surowe!), lekko osolone zupy, ryże i makarony. Osobie walczącej z biegunką można też podawać sucharki i krakersy (niesolone), które zwiększają objętość oddawanego stolca.
