Badanie elektrolitów. Co to jest jonogram i po co się go wykonuje? Sprawdź normy oraz interpretacje wyników badania.
Wraz z utratą wody z organizmu dochodzi także do utraty elektrolitów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego ciała. Lekarze podejrzewający u swoich pacjentów odwodnienie bardzo często zalecają wykonanie badania elektrolitów we krwi.
Elektrolity – badanie
Jonogram to podstawowe badanie elektrolitów. Przeprowadza się je u pacjentów, którzy mogą mieć zaburzenia w równowadze wodno-elektrolitowej, np. z powodu przewlekłej choroby. Do zlecenia takiego badania mogą także przyczynić się pewne objawy, jak np. obrzęki, nieregularne ciśnienie krwi czy zaburzenia pracy serca.
Jak wygląda diagnostyka?
Badanie przeprowadza się, sprawdzając elektrolity we krwi. Pobiera się próbkę krwi, a następnie oznacza się poziom sodu, potasu, magnezu, wapnia, jonów chlorkowych i fosforanowych.
Elektrolity – normy
Otrzymane wyniki jonogramu pokazują nam konkretne wartości dla danego elektrolitu. Na przykład sód powinien występować w ilości 136-145 mmol/l. Chlorki we krwi powinny kształtować się na poziomie 95-105 mmol/l, a potas 3,5-5,1 mmol/l. Norma dla wapnia wynosi 2,1-2,6 mmol/l (8,5-10,5 mg/dl), a dla fosforanów 0,81-1,62 mmol/l u dorosłych oraz 1,3-2,26 mmol/l u dzieci.
Niedobór elektrolitów – konsekwencje
Każdy z elektrolitów, jeśli nie występuje w organizmie w odpowiednich ilościach, to powoduje inne konsekwencje zdrowotne. Może dojść do niedotlenienia komórek organizmu, do zaburzenia przewodzenia impulsów nerwowych oraz nieutrzymania równowagi kwasowo-zasadowej.
Osoby cierpiące na niedobór elektrolitów najczęściej skarżą się na złe samopoczucie, senność, brak energii czy drżenie mięśni. Dodatkowo mogą pojawić się biegunki, zaparcia czy drżenia nóg.
Jak zapobiegać niedoborom elektrolitów i odwodnieniu?
Każdy, kto chce uniknąć odwodnienia i utraty elektrolitów z organizmu powinien zwrócić dużą uwagę na ilość codziennie wypijanej wody. U dorosłego człowieka powinna ona wynosić około 2, 3 litrów. Warto wybrać przede wszystkim wodę mineralną niegazowaną oraz soki czy herbaty ziołowe. Dobrym źródłem wody, a dodatkowo witamin i mikroelementów są także zupy.
Większość osób dorosłych ma problem z regularnym piciem wody w małych ilościach. Dopiero, gdy pojawi się silne uczucie pragnienia, to zaczynają sięgać po butelkę, przyjmując nawet litr na raz. To nie jest dobry sposób. W organizmie człowieka dochodzi do wchłonięcia wody tylko wtedy, gdy jest ona często przyjmowana i w niewielkich ilościach (np. po parę łyków). W innym przypadku zostanie ona od razu wydalona z moczem i nie nawodni odpowiednio naszego organizmu.
Dobrym pomysłem na przypominanie sobie o tym, by np. co godzinę sięgnąć po parę łyków wody jest używanie aplikacji na telefon, które sygnalizują o konieczności nawodnienia. Takie programy wysyłają powiadomienia z informacją, że właśnie nadeszła chwila, w której trzeba sięgnąć po butelkę.
Lekarze zalecają także, aby w okresach, w których jest największe niebezpieczeństwo utraty wody i elektrolitów z organizmu, sięgać po napoje z elektrolitami. Można je kupić w aptece w formie gotowej lub w proszku, z którego trzeba samodzielnie przygotować roztwór do picia.
Bardzo ważne jest także unikanie przebywania na słońcu w upały. Najgorętsze dni to także zły moment na silny wysiłek fizyczny. Istotne jest również to, by podczas gorączki lub w trakcie biegunki zwracać dużą uwagę na ilość wypijanej wody, aby nie dopuścić do szybkiego odwodnienia.
Jak uzupełnić elektrolity, jeśli nie chcemy kupować gotowych środków z apteki?
Warto wiedzieć, że elektrolity można znaleźć w naturalnej postaci w produktach spożywczych. Bardzo dobrym ich źródłem są wody mineralne wysoko zmineralizowane oraz soki (np. z pomidora, które stanowią spore źródło potasu). Podobnie jest z wodą kokosową i warzywami.
Elektrolity można także znaleźć w napojach izotonicznych, które obecnie są sprzedawane w prawie każdym sklepie spożywczym. Kiedyś były stosowanie tylko przez osoby regularnie uprawiające sport. Teraz większość dorosłych wie, że np. w trakcie upałów warto sięgnąć po butelkę takiego napoju. Napoje izotoniczne nie tylko dostarczają cennych elektrolitów, ale również nawadniają i dodają energii.
Jak rozpoznać, że dochodzi do odwodnienia?
Każda osoba dbająca o swoje zdrowie powinna umieć samodzielnie rozpoznać, że właśnie zaczyna się odwaniać. Jak to zrobić? Wystarczy obserwować sygnały wysyłane przez nasz organizm i odpowiednio je interpretować.
Na samym początku pojawia się silne uczucie pragnienia, które sygnalizuje nam, że doszło już do utraty około 2% wody. Następnie może wystąpić suchość w ustach, osłabienie i senność, które wskazują, że straciliśmy już 4% wody. Jeśli do tego momentu nie zatroszczymy się o szybkie nawodnienie organizmu to następnym krokiem będzie jeszcze większa utrata wody i elektrolitów, objawiająca się problemami z mówieniem, które występują ze względu na suchość w ustach. Jest to spowodowane zahamowaniem procesu wydzielania śliny.
